Soltan Sanjar Mowzeleýi
4938

Soltan Sanjar Mowzeleýi

Baýramaly şäheri, Merw, Baýramaly etraby

XII asyryň ortalarynda Muhammet ibn Atsyz as-Sarahsy tarapyndan gurulypdyr. Sungaty öwreniji G.A. Pugaçenkowa bu ýadygärlik hakynda: “Eger-de Mary özi hakynda gürrüň berýän taryhy maglumatlar we şäherler bilen bilelikde ýitip giden hem bolsa diňe şu ýadygärligiň özi hem onuň öňki şöhratyna şaýatlyk etmäge ýeterlik bolardy” diýip ýazypdyr.

Soltan Sanjaryň türbesiniň planynda inedördül taraplary 27 metr we jaýyň ölçegi 17x17 mert bolan dört sany arkaly tagçanyň hasabyna diwaryň galyňlygyna tarap giňeldilen ýalňyz inedördül otagy bar. Ol arkaly paruslar ulgamynda beýik gümmez bilen örtülipdir, ol arkaly paruslar dört ýarysly stalaktit paruslaryň onalty gyraňlygynyň kömegi bilen gümmeziň daýanç aýlawyny döredýär. Onuň içerki ýüzünde gümmeziň ýüzini owadan böleklere bölüp, ägirt uly ýyldyzyň suratyny emele getirýän kerpiçden edilen bezeg gapyrgalar görünýär.

Mawzoleý, esasan taraplary 24-25 sm, galyňlygy 5 sm bolan inedördül oňat kerpiç bilen örülipdir. Mawzoleýiň diwarynyň 5 metr galyňlykda bolmagy onuň şunça wagtlap oňat saklanmagyny kepillendiripdir. Mawzoleýiň döredýän uly basyş güýji, kuwwatly diwarlaryň berkligi arkaly ýeňil göterilipdir. Bir wagtlar mawzoleýe, gündogar tarapdan gurylan metjit birikýär eken. Sokol bölegi 1937-nji ýylda gazylyp açylypdyr.